Idealna przestrzeń dla dziecka stwarza warunki do prawidłowego rozwoju i pobudza jego kreatywność. Doskonale zdawała sobie z tego sprawę Maria Montessori – twórczyni wyjątkowej metody wychowawczej, do dziś wykorzystywanej przez rodziców. Jak zaaranżować pokój dziecięcy, który będzie wspierał samodzielność malucha?
Czym jest metoda Montessori?
Podejście wychowawcze stworzone przez włoską lekarkę Marię Montessori nadal cieszy się uznaniem wielu rodziców, mimo że zostało opracowane ponad 100 lat temu. Pedagogika Marii Montessori zakłada stymulację rozwoju dziecka przy jednoczesnym zachowaniu jego indywidualizmu, wolności wyboru i swobody.
Opiera się więc na wsparciu wyborów pociechy w zakresie podejmowanych aktywności czy hobby. W tym przypadku w przedszkolu to nauczyciel podąża za dzieckiem, ma za zadanie wspomagać jego rozwój i dać mu możliwość obrania własnej ścieżki i rozwijania zainteresowań.
Również w Polsce można znaleźć wiele placówek działających w oparciu o podejście włoskiej lekarki. W takich przedszkolach duży nacisk kładzie się na naukę empatii oraz rozwój społeczno-emocjonalny. Dzieci uczą się więc współpracy oraz samodzielnego rozwiązywania konfliktów.
Co więcej, w przedszkolach tego typu ceni się spontaniczne podejmowanie aktywności, np. podczas wyboru materiału. Duże znaczenie ma także różnorodność. Często w jednej grupie znajdują się dzieci w zróżnicowanym wieku.
Pedagogika Montessori nie uwzględnia stosowania systemu gratyfikacji i kar oraz wykorzystania jakichkolwiek innych stresogennych metod wychowawczych. Nauka ma być dla dzieci przyjemnością i zabawą oraz wynikać z ich chęci, a nie stanowić przymus.
Aranżacja pokoju dziecka w stylu Montessori – od czego zacząć?
Najważniejsze, aby pokój dziecka był dostosowany do jego indywidualnych potrzeb. Pierwszorzędną kwestią jest więc dobranie takich mebli i dodatków, które będą adekwatne do wieku i etapu rozwoju, na jakim znajduje się pociecha.
Oczywiście należy wziąć również pod uwagę preferencje dziecka co do spędzania wolnego czasu – w końcu jest to klucz do aranżacji przestrzeni inspirowanych metodą Montessori. Kolejnym etapem jest podział pokoju na odpowiednie strefy. W pokoju powinny się znaleźć miejsca do:
- swobodnej zabawy;
- wyciszenia i odpoczynku;
- przebierania;
- nauki i odkrywania świata.
Pokój dziecięcy według zasad Montessori – przydatne wskazówki
W pedagogice Marii Montessori istotne znaczenie ma zapewnienie najmłodszym przestrzeni stwarzającej warunki do rozwoju w aspektach, które je ciekawią. Pokój zaaranżowany zgodnie z zasadami tego podejścia jest bezpiecznym, wspierającym środowiskiem, w którym dziecko czuje się swobodnie. Jak go urządzić?
Prostota i dobra organizacja
Utrzymanie porządku w pokoju w stylu Montessori jest stosunkowo proste, ponieważ podczas jego aranżacji należy kierować się zasadą minimalizmu. Pomieszczenie ma być przede wszystkim funkcjonalne, a dziecko ma mieć zapewnioną swobodę przestrzeni, niezbędną do zabawy i eksploracji.
Wskazana jest więc powściągliwość podczas doboru dekoracji i akcesoriów. Ponadto warto sięgać po organizery, np. w postaci praktycznych pojemników, kolorowych pudełek czy wiklinowych koszy, które bardzo ułatwią utrzymanie czystości. Świetnie sprawdzą się egzemplarze wykonane z ekologicznych materiałów takich jak organiczna bawełna.
Odpowiednia wysokość mebli
Komody, szafki, półki, regały, stoliki i każdy inny element wyposażenia powinny być dostosowane do wzrostu dziecka tak, aby mogło bez problemu samodzielnie korzystać z funkcjonalności pokoju. Ta sama zasada dotyczy również włączników światła – pociecha ma je mieć w zasięgu ręki.
Przestrzeń do nauki poprzez zabawę
W pokoju dziecięcym inspirowanym filozofią Montessori nie może zabraknąć przestrzeni do zabawy. Niezbędne jest więc funkcjonalne biurko lub stolik (oczywiście o odpowiedniej wysokości) oraz zabawki dopasowane do wieku i zainteresowań dziecka.
Sprawdzą się wszelkie egzemplarze sensoryczne, w tym drewniane klocki czy tablice manipulacyjne, które pobudzają wyobraźnię dziecka, a jednocześnie nie przyczyniają się do zużycia kolejnych ton plastiku.
Przyjemne faktury i magia dodatków
W pokoju dziecięcym inspirowanym metodą Montessori mimo minimalizmu i dobrej organizacji znajdzie się również miejsce na dodatki. Warto wybierać takie produkty, które nie tylko dobrze się prezentują oraz nadają przestrzeni przytulności, ale i są funkcjonalne i wpłyną na ciekawość świata pociechy.
Do ozdobienia pokoju można wykorzystać książki, plakaty o tematyce spójnej z zainteresowaniami dziecka, drewniane ozdoby wiszące oraz mapy czy tablice, po których pociecha będzie mogła swobodnie malować. Warto również wziąć pod uwagę tekstylia o różnych fakturach, w tym miękkie poduszki oraz kocyki do kącika wyciszenia i wypoczynku czy wygodny dywan do przestrzeni zagospodarowanej na zabawę.
Pokój w stylu Montessori a rotacja zabawek
Przydatną praktyką, jaką można zastosować w pokoju dziecka inspirowanym metodą Montessori, jest rotacja zabawek. Polega ona na regularnej wymianie tych przedmiotów, które dziecko ma w zasięgu ręki. Wszystko po to, aby skłonić pociechę do szukania nowych sposobów na zabawę i wspierać jej kreatywność.
Co więcej, rotacja zabawek może wspomagać koncentrację i sprawić, że maluch na nowo zaciekawi się przedmiotami, z którymi już kiedyś miał styczność. Dodatkowo pozwala zachować w pokoju porządek i ograniczyć chaos spowodowany nadmiarem dodatków i akcesoriów do zabawy (a ten w przestrzeniach utrzymanych w duchu Montessori zdecydowanie nie jest pożądany).
Jak rotacja zabawek wygląda w praktyce? Przed wymianą przedmiotów na kolejne rodzic obserwuje, po które zabawki dziecko sięga najczęściej i w jaki sposób z nich korzysta. Następnie przechodzi do wygospodarowania przestrzeni, np. regału, na którym znajdą się wybrane przedmioty.
Zabawki przynoszące na daną chwilę najwięcej frajdy pozostają na swoim miejscu, natomiast te, którymi dziecko się już nie bawi, na jakiś czas znikają z półki i zostają zastąpione innymi akcesoriami. Dzięki temu maluch będzie mógł na nowo odkryć funkcjonalności znanych mu przedmiotów i spojrzeć z innej perspektywy na te, którymi bawił się już jakiś czas temu.
